mgr  Linda Dąbrowska
dyrektor placówek przedszkolnych Stowarzyszenia Karuzela w Radomiu, oligofrenopedagog, terapeutka biofeedback, szkoleniowiec, wykładowca akademicki. Od ponad 10 lat związana ze środowiskiem osób niepełnosprawnych, wolontariuszka, innowatorka nowinek technologicznych dla dzieci w spektrum, pomysłodawca i realizatorka projektów dla dzieci z zaburzeniami w zachowaniu, pedagog z głową pełną kreatywnych pomysłów, wykorzystująca zabawę w terapii i edukacji dzieci z autyzmem, prywatnie żona i mama bliźniaków, którzy dostarczają jaj moc zabawnych historii i zdarzeń.

Jakie zachowania dzieci powinny niepokoić dorosłych?

Często rodzice i nauczyciele zadają to pytanie w trakcie różnego rodzaju konferencji poświęconych zdrowiu psychicznemu. Nie ma jednak jednoznacznej odpowiedzi na to pytanie. Wszystkie odpowiedzi zależne są od kontekstu sytuacji, w której znajduje się dziecko, a także poszerzonej wiedzy na temat funkcjonowania dziecka. Na inne zachowania będziemy zwracać uwagę w przypadku dziecka zagrożonego uzależnieniem od multimediów, a na inne niepokojące sygnały u dziecka w ryzyku depresji. Nie mniej jednak należy podkreślać rolę obserwacji dziecka w przedszkolu oraz szkole, zarówno przez nauczycieli,
jak i rodziców.  To właśnie te osoby są najczęściej pierwszymi zauważającymi zmianę w zachowaniu dziecka. Na szczególną uwagę ze strony osób dorosłych powinny zasługiwać zmiany w zakresie nastroju dziecka, zwłaszcza przedłużająca się apatia oraz smutek, które zaczynają mieć wpływ na normalnie funkcjonowanie w codziennych aktywnościach.
Dużą wagę należy również przykładać do zauważalnych zmian w zakresie jedzenia (zaburzenia odżywania, brak apetytu, nadmierne przejadanie się), jak i jakości snu dziecka: zarówno mam tu na myśli problemy z zasypianiem, jak i nienaturalne wybudzanie w trakcie snu. Jeśli aktywny nastolatek/uczeń, zaczyna wykazywać brak zainteresowania dotychczasowymi pasjami, odmawia korzystania z dotychczas lubianych zajęć, warto przyjrzeć się przyczynie takiego stanu rzeczy. Czasami może się okazać, że faktycznie ulegną zmianie zainteresowania, bądź zmniejszy się zapał do danych aktywności, ale jeśli ma to realny wpływ na pogłębiające się problemy również w zakresie nastroju, może być to pierwszy sygnał do tego, że należy zgłosić się do specjalisty, który otoczy dziecko pierwszą pomocą w kryzysie. Mówiąc o pierwszej pomocy mam na myśli wczesne oddziaływania terapeutyczne, mające za zadanie wspomóc dziecko w kryzysie zdrowia psychicznego, będące poprzedzeniem działań „medycznych”. Jako osoba pracująca jako aktywny terapeuta, zauważam konieczność prewencji w przypadku coraz młodszych dzieci, zwłaszcza dzieci w okresie przedszkolnym, które już na tym etapie rozwojowym coraz częściej przejawiają zachowania charakterystyczne dla zaburzeń lękowych czy depresyjnych. Jako pierwsze wsparcie w kryzysie zdrowia psychicznego u dzieci oraz nastolatków możemy uznać wizyty u specjalistów z dziedziny psychologii, psychoterapii bądź pedagogiki. Często wybierając specjalistę, który tego wsparcia udzieli wybieramy osobę „zaufaną”, będącą dla dziecka autorytetem. Czasami może być to wychowawca dziecka, bądź psycholog szkolny. Zdarza się również, że tego pierwszego wsparcia mogą udzielić sami rodzice, natomiast nigdy nie należy zwlekać z udzieleniem tej ważnej dla dziecka pomocy. Brak zauważenia przez osoby z najbliższego otoczenia pierwszych niepokojących sygnałów, mogących świadczyć  o kryzysie zdrowia psychicznego może przyczynić się do pogłębienia problemów zdrowotnych, a nawet w skrajnych przypadkach do konieczności podjęcia leczenia w wyspecjalizowanych placówkach medycznych.

Jako specjaliści, rodzice, bliscy- bądźmy uważni na zachowania dzieci. Zarówno na to, co widoczne od razu, jak i na to co schowane głęboko w środku.