Zaburzenia psychiczne - wsparcie osób doświadczających kryzysu psychicznego.

Zaburzenia psychiczne stanowią istotny problem zdrowia publicznego – dotyczą nie tylko jednostek, lecz także ich rodzin i całej społeczności.

Zaburzenia psychiczne to złożone, często przewlekłe stany, które wpływają na sposób myślenia, odczuwania, przeżywania emocji oraz funkcjonowania społecznego danej osoby. Zaburzenia te, są to nie tylko tzw. problemy emocjonalne, ale realne stany medyczne, które mogą mieć podłoże biologiczne, psychologiczne i społeczne.

Według klasyfikacji WHO, zaburzenia psychiczne obejmują:

• Zaburzenia lękowe, np. fobia społeczna
• Zaburzenia nastroju, np. depresja, choroba afektywna dwubiegunowa
• Uzależnienia, np. alkohol, narkotyki, hazard
• Zaburzenia odżywiania, np. anoreksja, bulimia
• Zaburzenia osobowości, np. borderline, narcystyczne
• Zaburzenia psychotyczne, np. schizofrenia
• Zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne
• Zaburzenia adaptacyjne i pourazowe.

Kogo może doświadczyć kryzysu psychicznego?

Kryzys psychiczny może dotknąć każdego człowieka, niezależnie od płci, wieku, wykształcenia czy sytuacji życiowej. To nie tylko osoby z formalną diagnozą psychiatryczną.

Kryzys psychiczny to stan silnego zaburzenia równowagi psychicznej, w którym człowiek doświadcza trudności w radzeniu sobie z codziennym funkcjonowaniem z powodu nagłego lub narastającego obciążenia emocjonalnego lub psychicznego. Reakcja na traumatyczne wydarzenie, przewlekły stres, stratę lub inne czynniki, które przekraczają indywidualne możliwości adaptacyjne mogą prowadzić do kryzysu psychicznego.

Najczęstsze sytuacje prowadzące do kryzysu to:

• śmierć bliskiej osoby
• rozwód, rozpad relacji
• przeżycia traumatyczne np. wypadek
• choroba somatyczna, np. diagnoza nowotworu
• problemy zawodowe i ekonomiczne
• chroniczny stres, wypalenie
• migracja, adaptacja kulturowa

Osoby doświadczające silnych emocji (lęku, rozpaczy, poczucia winy, beznadziei) mają trudności
w funkcjonowaniu i często nie potrafią samodzielnie poradzić sobie z sytuacją, w której w danym momencie życia się znajdują.

Człowiek, który doświadcza kryzysu psychicznego często wycofuje się z kontaktów społecznych, doświadcza problemów ze snem i jedzeniem, ma trudności z koncentracją, motywacją oraz podejmowaniem decyzji. Także przejawia myśli rezygnacyjne, a czasem samobójcze. Niektóre osoby doświadczające kryzysu psychicznego mogą działać impulsywnie (np. ryzykowne zachowania, autoagresja), a inne zamykają się w sobie.

KRYZYS PSYCHICZNY A CHOROBA PSYCHICZNA

Nie każdy kryzys psychiczny oznacza chorobę psychiczną, ale niewłaściwie zaopiekowany kryzys może się w nią przekształcić.

JAK I GDZIE SZUKAĆ POMOCY?

Wsparcie dla osób doświadczających kryzysu psychicznego powinno być szybkie, kompleksowe oraz zindywidualizowane. Powinno ono obejmować nie tylko pomoc psychologiczną i psychiatryczną, ale także wsparcie socjalne, zawodowe i rodzinne.

W Polsce od 2018 roku funkcjonują Centra Zdrowia Psychicznego – program Ministerstwa Zdrowia,
w którym możliwa jest pomoc bez skierowania i zapisów. To tu można uzyskać natychmiastową, bezpłatną pomoc przez całą dobę. Zakres pomocy w CZP obejmuje odpowiednio do potrzeb wizyty
w poradni zdrowia psychicznego, pobyt na oddziale dziennym lub całodobowym, a także wsparcie zespołu leczenia środowiskowego, który odwiedza pacjentów w ich domach, by wspierać zarówno pacjentów, jak ich rodziny. Miejscem pierwszego kontaktu pacjenta z CZP jest Punkt Zgłoszeniowo – Koordynacyjny (PZK). Centra Zdrowia Psychicznego dedykowane są dla osób powyżej 18 roku życia.

DOSTĘPNE FORMY POMOCY

POMOC PSYCHOLOGICZNA I PSYCHIATRYCZNA

• Poradnie Zdrowia Psychicznego – bezpłatna pomoc psychiatryczna i psychologiczna
• Interwencja kryzysowa – szybka pomoc psychologiczna w nagłych sytuacjach (Ośrodek Interwencji Kryzysowej)
• Psychoterapia (często refundowana w CZP)
• Oddziały dzienne i leczenie środowiskowe – dla osób wymagających intensywnego wsparcia bez całodobowej hospitalizacji.
• Centrum Zdrowia Psychicznego – oferują kompleksową pomoc, w tym szybki dostęp do specjalisty

Gdzie w Radomiu?

- Poradnia Zdrowia Psychicznego przy ul. Reja 30

- Ośrodek Interwencji Kryzysowej – ul. Malczewskiego 20B

WSPARCIE SOCJALNE – CO OBEJMUJE:

• Usługi opiekuńcze i specjalistyczne – pomoc osobom z ograniczoną samodzielnością
• Mieszkania chronione/ treningowe – dla osób z trudnościami w samodzielnym funkcjonowaniu
• Asystent osoby z niepełnosprawnością – wsparcie w codziennym życiu
• Świadczenia pieniężne – zasiłki stałe, okresowe, celowe

Gdzie w Radomiu?

- Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej – ul. Limanowskiego 134

POMOC ZAWODOWA – FORMY WSPARCIA

• Programy aktywizacji osób z zaburzeniami psychicznymi - np. PEFRON: staże, szkolenia, zatrudnienie wspomagające
• Zakłady aktywności zawodowej (ZAZ) i Warsztaty Terapii Zajęciowej (WTZ) – dla osób
  z orzeczeniem o niepełnosprawności
• Urzędy pracy – doradztwo zawodowe, szkolenia, kursy, pośrednictwo pracy
• Indywidualne Plany Zatrudnienia i Rehabilitacji (IPZiR) – w niektórych Centach Zdrowia Psychicznego i fundacjach

Gdzie w Radomiu?

-Powiatowy Urząd Pracy – ul. Ks. Łukasika 3

POMOC DLA RODZIN I BLISKICH – RODZAJE WSPARCIA

• Psychoedukacja – dla rodzin chorujących: jak wspierać, jak się chronić przed wypaleniem.
• Grupy wsparcia dla rodzin – wymiana doświadczeń, wspólna terapia.
• Terapia rodzinna i mediacje – prowadzone przez ośrodki zdrowia psychicznego lub interwencji kryzysowej
• Doradztwo prawne i socjalne – dla opiekunów osób z niepełnosprawnością psychiczną.

Gdzie w Radomiu?

- Ośrodek Interwencji Kryzysowej – ul. Malczewskiego 20B

- Fundacje i Stowarzyszenia

- Poradnie psychologiczne

PAMIĘTAJ!

Osoby dorosłe z zaburzeniami psychicznymi oraz ich rodziny potrzebują wieloaspektowego wsparcia – medycznego, psychologicznego, społecznego, zawodowego i rodzinnego. Skuteczne rozwiązywanie problemów związanych z kryzysem psychicznym wymaga szybkiej interwencji oraz skoordynowanej pomocy różnych instytucji.

Pierwszym krokiem jest dostęp do specjalistycznej opieki psychologicznej i psychiatrycznej, oferowanej m.in. przez Poradnie Zdrowia Psychicznego i Centra Zdrowia Psychicznego, gdzie można uzyskać diagnozę, leczenie oraz psychoterapię. W sytuacjach nagłych dostępna jest także interwencja kryzysowa – telefoniczna lub stacjonarna.

Wsparcie dla osoby doświadczającej kryzysu psychicznego powinno być zorganizowane w formie indywidualnego planu opieki, który uwzględnia realne potrzeby chorego oraz jego otoczenia. Kluczowa jest tu współpraca między instytucjami – ochrony zdrowia, pomocy społecznej, edukacji i rynku pracy.

Gdy pacjent potrzebuje pomocy psychiatrycznej, jest w kryzysie psychicznym lub zmaga się
z uzależnieniem, może zgłosić się na leczenie z NFZ.

PAMIĘTAJ!

W nagłej sytuacji zagrożenia życia lub zdrowia możesz:

• Skorzystać z Centrum Wsparcia dla osób dorosłych w kryzysie psychicznym za pośrednictwem:

- nr tel. 800 702 222 – ogólnopolski numer pomocowy

- nr tel. 116 123 – kryzysowy Telefon Zaufania dla dorosłych

- nr tel. 800 121 212 – Telefon zaufania dla dzieci i młodzieży

- nr tel. 800-120-002 – Niebieska Linia, Pomoc dla ofiar przemocy domowej

- adresu e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

- strony internetowej: https://centrumwsparcia.pl/centrum-wsparcia/

• Zadzwonić na numer alarmowy 112
• Zadzwonić na pogotowie ratunkowe 999
• Udać się do najbliższej izby przyjęć w szpitalu, w którym znajduje się oddział psychiatryczny
• Udać się na Szpitalny Oddział Ratunkowy (SOR) w szpitalu, w którym znajduje się oddział psychiatryczny

Kryzys psychiczny to nie porażka – to sygnał, że organizm potrzebuje pomocy.
Właściwe rozpoznanie kryzysu i szybka interwencja mogą zapobiec poważniejszym zaburzeniom,
a także wzmocnić odporność psychiczną w przyszłości.

Jeżeli doświadczasz kryzysu psychicznego i potrzebujesz wsparcia, w Stowarzyszeniu „Karuzela” działa punkt pomocy dla osób w trudnej sytuacji psychicznej, gdzie możesz uzyskać zrozumienie, rozmowę
i profesjonalne wsparcie.

Więcej informacji na temat form pomocy w zakresie opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień można znaleźć na stronie: https://pacjent.gov.pl/opieka-psychiatryczna